کتاب ایران بین دو انقلاب اثر یرواند آبراهامیان

کتاب ایران بین دو انقلاب (Iran Between Two Revolutions) در میان کتابهای متعددی که در باب تاریخ معاصر ایران نوشته یا ترجمه شده است، از لحاظ – جامعیت، روش، و وسعت اطلاعات و منابع – بی نظیر و منحصر به فرد است.

به باور مترجمان در میان انبوه منابعی که در خصوص تحولات شگرف سده اخیر -از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی- در دست است تقریباً هیچ یک از جامعیت لازم و پوشش کامل این مقطع از تاریخ معاصر برخوردار نیست.

آبراهامیان در این اثر علاوه بر منابع مختلف انگلیسی که در کشورهای مختلف انتشار یافته است، تقریباً از همۀ منابع فارسی جدید و قدیم که به شکلی با ابعاد گوناگون بحث مرتبط بوده استفاده کرده است؛ به گونه ای که دسترسی به همۀ آنها برای بسیاری از پژوهشگران و نویسندگان بسیار دشوار می نماید. این امر از امتیازها و نقاط قوت کتاب حاضر به شمار می رود.

بسیاری از منابع موجود در این خصوص، با افراط و تفریط، حب و بغض، جزمیت و یکسونگری؛ و بالآخره گرایشهای پیدا و نهان عقیدتی و حزبی و جناحی همراه بوده و بر انگیزه های شخص غیر علمی و غیر آکادمیک به قصد تحریف یا تصفیه حساب شخصی یا سیاسی صورت گرفته است. در این میان آثاری که با دیدی منصفانه و بیطرفانه، از توصیف و شرح رویداد فراتر رود و به تفسیر و تحلیل بپردازد، بسیار اندک است.

کتاب به سه بخش تقسیم می شود. بخش اول زمینه ای تاریخی برای درک ایران تو، بررسی قرن نوزدهم میلادی، انقلاب مشروطه و حکومت رضاشاه به دست می دهد. بخش دوم، مبانی اجتماعی سیاست در دوران بین سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ و ظهور محمدرضاشاه در شهریور ۱۳۳۲ را تحلیل می کند.

این سیزده سال تنها دوره عمده در عصر جدید است که مورخ طی آن می تواند در زیر لایۀ سیاسی به زیر ساخت سیاست ایران بنگرد و از این رهگذر، ریشه های قومی و نیز طبقاتی جنبشهای مختلف سیاسی را عمیقاً بررسی کند.

به خوانندگانی که به کار کرد درونی جنبش کمونیستی در این دوره علاقه ای ندارند، توصیه می شود فصلهای ۷ و ۸ ، بررسی مفصل مبانی طبقاتی و قومی حزب توده را نخوانند.

بخش سوم، بررسی ایران معاصر است و برنامه های اجتماعی ـ اقتصادی محمدرضاشاه، وخیم تر شدن تنشهای اجتماعی به واسطه آن، و سرانجام بروز انقلاب اسلامی اخیر را تشریح می کند.



👉امتیاز بده.