کتاب کودتا اثر یرواند آبراهامیان

کتاب کودتا (The Coup) – (مرداد 1332،سازمان سیا و ریشه های روابط کنونی ایران و امریکا) نوشته یرواند آبراهامیان درباره کودتای نام آشنا برای ایرانیان صحبت می کند. کودتای 28 مرداد سال 1332 که طی آن دولت دکتر مصدق سرنگون و محمد رضا پهلوی حکومت را به دست گرفت.

درباره کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ بسیار نوشته اند درباره بحران نفتی ۳۲ – ۱۳۳۰ هم مطالب بسیاری نوشته شده است، ممکن است این پرسش برای شما مطرح شود که چرا با این وصف باز هم باید کتاب دیگری راجع به همین موضوعات نوشته شود؟

در جواب می توان گفت: هدف کتاب حاضر این است که تصور عرفی و رایجی را که تحت تأثیر نوشته های قبلی در این باره شکل گرفته است در دو زمینه متفاوت به چالش بکشد؛ نخست این تصور عمومی و رایج را زیر سؤال می برد که انگلیسیها با حسن نیت مذاکره می کرده اند و ایالات متحده به عنوان یک «میانجی درستکار» اقداماتی جدی برای پادرمیانی به عمل آورده است. اما مصدق به دلیل کله شقی اش که منشاء آن، بنا به این ادعا، بـه «ساختار روانشناختی» شخصی و «عقده شهادت» شیعی او مربوط می شده، نتوانسته است با آنها به سازشی برسد. حتی نویسندگانی هم که نسبت به مصدق همدلی دارند اعلام می کنند که اگر او فقط کمتر کله شقی می کرد می توانست با آنها به یک سازش عادلانه و منصفانه برسد و باید این کار را می کرد.

در مرحله بعد، این تصور عمومی و رایج را زیر سؤال می برد که کودتا را مستقيماً و یکسره در متن جنگ سرد – در متن تضاد بین شرق و غرب، بین اتحاد شوروی و ایالات متحده، بین بلوک کمونیست و به اصطلاح دنیای آزاد قرار می دهد.
به عکس، این کتاب سعی می کند کودتا را به طور کامل و قطعی در چهارچوب تضاد بین امپریالیسم و ناسیونالیسم، بین جهان اوّل و جهان سوم، بین شمال و جنوب، و بین اقتصادهای توسعه یافته صنعتی و کشورهای توسعه نایافته ای قرار دهد که به صادرات مواد خام خود وابسته اند.

از آنجا که نزاع بر سر نفت بود، این کتاب توضیح می دهد که ایالات متحده در این بحران همان قدر سرمایه گذاری کرده بود که بریتانیا کرده بود. به این ترتیب آن قدرها که ترس ایالات متحده از بازتابهای ملی شدن نفت در جاهای دوری مانند اندونزی و آمریکای جنوبی، در شرکت کردن این کشور در کودتا دخیل بود، ترس آن از خطر کمونیسم در ایران، در این کار دخیل نبود. و این تازه در حالتی است که از بازتاب های این ملی شدن در بقیه خلیج فارس هم سخنی به میان نیاوریم. …


👉امتیاز بده.