چارلز هندی – انواع فرهنگ های سازمان، سازمان شبدری و مدیریت تضاد
چارلز هندی (Charles Handy) در سال 1932 در ایرلند به دنیا آمد. وی در کتاب ”روح تشنه“ به بیان سختی و آسایش اجتماعی، روانی و روحی انسان ها در یک محیط سازمانی پویا پرداخته است. یکی دیگر از کتاب های هندی کتاب ”کیمیا گران جدید“ می باشد که به معرفی اندیشمندانی می پردازد که روش کار و زندگی انسان ها را متحول نموده اند.
سازمان شبدری:
هندی در کتاب ”دوران بدون منطق“ خود برای تبیین روابط متفاوت انسان ها با سازمان های نوین، از نماد و نشان ملی ایرلند به شکل سه برگ (شبیه شبدر) استفاده کرده است. 3 برگ هر ساقه شبدر، مظهر سازمانی هستند که از 3 گروه از افراد تشکیل شده است. این 3 برگ شامل هسته ی حرفه ای، حاشیه قراردادی و نیروی کار منعطف می شوند.
1- هسته حرفه ای: متشکل از کارکنان صف می باشد که از متخصصان، تکنسین ها و مدیران تشکیل شده است.
2- حاشیه قراردادی: شامل افراد یا سازمان هایی می شود که خارج از سازمان بوده، خدماتی را به صورت پیمانکاری به سازمان ارائه می کنند.
3- نیروی کار منعطف: شامل همه ی کارکنان نیمه وقت و موقتی می شود که سریع ترین رشد را در الگوی استخدام سازمان ها، به خاطر انعطاف پذیر بودنشان دارند.
مشتریان به عنوان چهارمین برگ: هندی همچنین به رشد تعداد نیروی کار قراردادی و غیر رسمی اشاره می کند که همان مشتریانی هستند که برای انجام بعضی از کارهای سازمان در نظر گرفته می شوند. مانند دستگاه های خودپرداز بانک و بنزین زنی توسط خود مشتری در پمپ بنزین ها.
انواع فرهنگ های سازمان:
به نظر هندی فرهنگ های سازمانی را می توان بر اساس نقش و وظایف کارکنان و قدرتی که به هر شخص تفویض می گردد تقسیم بندی کرد.
1- فرهنگ قدرت (چماقی) که به نظر می رسد زئوس در رأس آن جای داشته باشد. او رهبری بسیار قدرتمند است و از به کار بردن بی محابای قدرت به هیچ وجه ابایی ندارد. تارهای عنکبوت تصویر عینی این فرهنگ می باشد.
2- فرهنگ ایفای نقش (قالب مندی) که آپولو (خدای نظم و قانون) نماد آن می باشد و همان فرهنگی است که ماکس وبر و تام برنز به ترتیب از آن با عنوان های بوروکراتیک و ماشینی یاد می کنند.
3- فرهنگ وظیفه گرایی که آتنا (الهه معرفت) نماد آن می باشد و یک تور یا شبکه ی تصویر عینی را به نمایش می گذارند.این فرهنگی است که تام برنز از آن به عنوان فرهنگ ارگانیک (زنده) یاد می کند.
4- فرهنگ اصالت فرد یا اگزیستانسیالیسم که دیونسیوس (خدای عیش و نوش) نماد آن می باشد. تفاوت عمده ی این فرهنگ با فرهنگ های دیگر در این است که افراد در سازمان های دارای سه فرهنگ دیگر، تابع خواسته های سازمان متبوع خود هستند و حال آنکه سازمان دارای این فرهنگ، تابع خواست اعضای خود می باشد یا در واقع موجودیت سازمان برای تحقق اهداف شخصی اعضا است.
