فریدریش ویلهِلم نیچه و آثار او
فریدریش ویلهِلم نیچه (به آلمانی: Friedrich Wilhelm Nietzsche) فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، جامعهشناس، آهنگساز بزرگ آلمانی و استاد لاتین و یونانی در ۱۵ اکتبر ۱۸۴۴ در شهر کوچک روکن واقع در لایپزیک پروس آلمان چشم به جهان گشود.
پدرش کارل لودویک نیچه، کشیش و مادرش هم از خانواده ای روحانی بود. و فردریش فرزند نخست خانواده بود.
او در ابتدا در یک مدرسه پسرانه و پس از آن در مدرسهای خصوصی مشغول به تحصیل شد، و در همانجا با افرادی همچون گستاو کروگ، رادولف واگنر و ویلهلم پیندر که از خانوادههای بزرگی بودند رابطه دوستی برقرار کرد. در سال ۱۸۵۴ به دبیرستان معروف دومگیمنازیوم (Domgymnasium) در ناومبورگ وارد شد.
بعداً به خاطر خدمتی که پدرش به عنوان کشیش به دولت کرده بود، بورسیه تحصیل در مدرسه پفورتا (Pforta) که از شهرتی جهانی برخوردار بود گرفت و به این مدرسه منتقل گردید و در میانهٔ سالهای ۱۸۵۸ تا ۱۸۶۴ در آنجا به تحصیل مشغول شد.
در همانجا با افرادی همچون پائول یاکوب دویسِن و کارل فون گرسدورف دوست شد. او همچنین اوقاتی را به شاعری و نگارش موسیقی میگذراند. او تابستانها در ناومبورگ هدایت یک انجمن ادبی و موسیقایی به نام «گرمانیا» (Germania) را بر عهده داشت. نیچه در مدرسه پفورتا توانست بنیهای قوی در چندین زبان – یونانی، لاتین، عبری و فرانسوی – کسب کند و اینگونه قادر به مطالعهٔ منابع دست اول مهم شود.
پس از فارغالتحصیلی در سپتامبر ۱۸۶۴،به امید رسیدن به مقام کشیش پروتستان، در دانشگاه بن به تحصیلِ الهیات و فیلولوژی کلاسیک مشغول شد. او و دویسن دورهای کوتاه به عضویت انجمن برادری بوشِنشافت (Burschenschaft) در فرانکونی درآمدند. پس از یک ترم تحصیل، نیچه به مطالعات الهیاتی خویش پایان داد و ایمان و اعتقادات مسیحی خویش را رها کرد.
در ۱۷ اوت ۱۸۶۵، بن را ترک کرد و رهسپار دانشگاه لایپزیک شد تا تحت نظر فریدریش ویلهلم ریچل به مطالعه لغتشناسی بپردازد. در سال ۱۸۶۵ تمامیِ آثار آرتور شوپنهاور را مطالعه کرد. او بیداری علایق فلسفی خود را مرهونِ مطالعهٔ کتاب «جهان همچون اراده و تصور» اثر شوپنهاور میدانست.
نیچه در سال ۱۸۶۹ با ۲۴ سال سن، به کُرسی فیلولوژی کلاسیک در دانشگاه بازل تکیه زد که جوانترین فرد در نوع خود در تاریخ این دانشگاه بهشمار میرود. در سال ۱۸۷۹ به خاطر بیماریهایی که در تمام طول زندگی با او همراه بود، از سمت خود در دانشگاه بازل کنارهگیری کرد و دههٔ بعدی زندگانیاش را به تکمیل هستهٔ اصلی آثار خود که تا پیش از آن به نگارش درآورده بود، اختصاص داد. او سرانجام در ۲۵ اوت ۱۹۰۰ درگذشت.
کتاب چنین گفت زرتشت
کتاب چنین گفت زرتشت (Also Speach Zarathustra) یک داستان فلسفی و شاعرانه است که طی سالهای ۱۸۸۳ تا ۱۸۸۵ توسط فریدریش نیچه، فیلسوف و شاعر آلمانی نوشته شده است. نیچه در این کتاب عقاید خود را از زبان شخصیت اصلی کتاب که شخصی به نام زرتشت است.
لحن چنین گفت زرتشت به کتابهای باستانی همچون انجیل و تورات نزدیک است، بسیاری آن را انجیل پنجم نام گذاردهاند. اگرچه اساساً اثری فلسفی است، اما به عنوان شاهکار ادبی نیز شناخته میشود. این کتاب ترکیبی از نثر و شعر که در قالب گزین گویه، سرودهای پر تب و تاب و همچنین بخشهایی از اشعار خالص است.
در این کتاب محوری ترین دیدگاه فلسفی نیچه، یعنی انسان برتر و بازگشت تکرارپذیر و جاودانه مطرح شده است. زرتشت یک شخصیت نمادین است که نیچه از زبان او، که زبان شاعرانه و پیامبرانه و حکیمانه است، معنا و ماهیت هستی و نسبت انسان را با آن از دیدگاه خود باز می گوید. گذار از انسان، به ابر انسان برای او یک معنای بنیادی هستی شناسی دارد که با کاویدن آن، معنای نسبت خدا و دین و اخلاق و فلسفه و علم و تمامی وجه معنوی انسان در این اثر طرح می شود.
این کتاب موضوع خاصی را دنبال نمیکند، بلکه در برگیرنده هر نوع موضوع قابل کنکاش و نقدی است. فریدریش نیچه زندگی را به چالش کشیده و از نو بنا میکند. هدف غایی او ساخت انسانی جدید با ارزشهایی نو است تا بتواند از پیله رکود، رخوت و تاریکی بیرون بیاید و رهسپار دریای خویش شود. او انسانهای میانمایه، متافیزیک، دولت پرستی، مذهب، اخلاق، فرهنگ، زنان، خانواده و بسیاری زمینههای دیگر را به جنگ میطلبد؛ رزم افزارش تنها قلم است و اندیشه، چه کسی است که یارای او باشد.
کتاب فراسوی نیک و بد
فراسوی نیک و بد، (به آلمانی: Jenseits von Gut und Böse) درآمدی بر فلسفهی آینده است. با خواندن این اثر میتوانیم با نگاه نیچه به فلسفهی آینده آشنا شویم. نیچه با ارائهی دیدگاههای پیشگامانه دربارهی حقیقت، خدا و به طور کلی اخلاق، چارچوبها و سنتهای فکری جامعهی غربی را مورد انتقاد شدید قرار میدهد.
کتاب انسانی بسیار انسانی
انسانی بسیار انسانی یا انسانی زیادی انسانی: کتابی برای روحهای آزاد (به آلمانی: Menschliches, Allzumenschliches: Ein Buch für freie Geister) اثر فریدریش نیچه. در سال ۱۸۷۸ برای نخستین بار چاپ شد. این کتاب سومین کتاب نیچه بود.
کتاب این است انسان یا اینک انسان
کتاب این است انسان (به آلمانی: Ecce homo: Wie man wird, was man ist) نام کتابی است از نیچه که در سال ۱۸۸۸ نوشته شد اما در ۱۹۰۸ انتشار یافت. این کتاب در حقیقت خود نوشتی است که از روزهای پایانی زندگی اش و چگونگی وضعیت روانی وی حکایت دارد.
«چرا چنین فرزانهام»، «چرا چنین هوشمندم»، «چرا کتابهایی چنین خوب مینگارم»، «چرا من تقدیر هستم» و عنوانهایی دیگر که در فهرست کتاب به چشم میخورد. او در این کتاب برای شکلگیری ذهنیتی کاملتر تلاش کرده است. همچنین این اثر دست ردی است بر اتهامات ملیگرایانهای است که سالها به وی نسبت داده شد.
کتاب غروب بت ها
کتاب غروب بتها (Twilight of the Idols) که به نوعی چکیدهای از تمام فلسفه نیچه را در برمیگیرد. آخرین اثری بود که نیچه، خود منتشر کرد، اما هنگامی که در ژانویه ۱۸۸۹ از چاپ درآمد، او دیوانه شده بود و از کارهایش دیگر خبر نداشت.
کتاب نامه های نیچه
این کتاب دربردارنده مجموعه ای از نامه های خصوصی فردریش نیچه است. که می توان آن را دریچه ای به سوی ویژگی های شخصیتی، روحیات و زندگی صمیمانه و غیر رسمی نیچه دانست و به عنوان منبعی به شمار آورد که ابهامات پیرامون وضعیت و مسئولیت ذهنی نیچه در سال های پایانی عمرش و مسئولیت مشهور او در جنگ جهانی را برطرف می سازد.
مکاتباتی ارزشمند درباره ی موضوعات مهم برای این فیلسوف—از جمله فلسفه، تاریخ، اخلاقیات، موسیقی و ادبیات و … را ارائه می کند. در این کتاب همچنین، نامه هایی درباره ی زندگی شخصی نیچه وجود دارد که نشان دهنده ی فراز و نشیب های مختلف زندگی او هستند. در میان اسامی دریافت کنندگان این نامه ها، نام هایی همچون ریچارد واگنر، اروین رود، لو سالوم، مادر نیچه و خواهرش، الیزابت، به چشم می خورند. علاوه بر این ها، رو به وخامت رفتن سلامت روانی نیچه نیز در نامه ای بسیار تکان دهنده از فرانز اوربک آورده شده است.
آثار فردریش نیچه
– زایش تراژدی
– در باب حقیقت و دروغ در مفهومی غیراخلاقی
– حکمت در دوران شکوفایی فکری یونان
– تأملات نابهنگام
– انسانی زیادی انسانی
– سپیدهدمان
– حکمت شادان
– چنین گفت زرتشت، کتابی برای همه کس و هیچکس
– فراسوی نیک و بد، درآمدی بر فلسفهٔ آینده
– تبارشناسی اخلاق
– غروب بتان، فلسفیدن با پتک
– دجال
– اینک انسان
– واپسین شطحیات
– اراده قدرت