کتاب تفسیر نمونه | آیت‌الله مکارم شیرازی
کتاب «تفسیر نمونه» را «آیت‌الله مکارم شیرازی» نوشته و نسخه پنج‌جلدی آن را «احمد علی‌بابایی» تدوین کرده است. این تفسیر به‌صورت ترتیبی و از ابتدای قرآن تنظیم شده است. ضمنا به زبان ساده، گویا و قابل‌استفاده برای عموم نوشته شده و شامل همه‌ی آیات قرآن کریم است.
مهم‌ترین ویژگی این تفسیر، عصری و اجتماعی‌بودن است. ویژگی دیگر آن در پرداختن و توجه به جنبه‌های هدایتی و تربیتی آیات قرآن است. در مقدمه‌ی کتاب آمده است: «متن فارسی این تفسیر ده‌ها بار چاپ و منتشر گردیده، ترجمه‌ی کامل آن به زبان اردو در 27 جلد بارها به چاپ رسیده، ترجمه‌ی کامل آن به زبان عربی به نام المثل فی‌تفسیر‌کتاب‌الله‌المنزل در بیروت چاپ شده و در نقاط مختلف کشورهای اسلامی انتشار یافته و ترجمه‌ی انگلیسی آن نیز هم‌اکنون در دست تهیه است که امیدواریم به‌زودی در افق مطبوعات اسلامی ظاهر گردد.» این کتاب را انتشارات «دارالکتب اسلامیه» منتشر کرده است.
در زبان فارسى امروزه تفسيرهاى ارزنده متعددى وجود دارد، اعم از آنچه ميراث بزرگان قدماى ماست، و يا دانشمندان عصر حاضر نوشته اند، اما بعضى چندين قرن پيش نگارش يافته و نثر مخصوصش، آن را مخصوصِ طبقه دانشمندان، محققین و ادبا ساخته، و بعضى در سطحى قرار دارد كه تنها سهم خواص است، و عموم طبقات نمى توانند از آن استفاده كنند، بعضى تنها به گوشه اى از قرآن پرداخته و …
ويژگى ها و مزاياى اين تفسير (تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی)
– از آنجا كه قرآن كتاب زندگى و حيات است، در تفسير آيات به جاى پرداختن به مسائل ادبى و عرفانى و مانند آن، توجه خاصى به مسائل سازنده زندگى مادى و معنوى و به ويژه مسائل اجتماعى شده و به اندازه كافى روى مسائلى كه تماس نزديك با حيات فرد و اجتماع دارد تكيه گرديده است.
– به تناسب عناوينى كه در آيات مطرح مى شود، در ذيل هر آيه بحث فشرده و مستقلى درباره موضوعاتى مانند: ربا، بردگى، حقوق زن، فلسفه حج، اسرار تحريم قمار، شراب، گوشت خوك و اركان و اهداف جهاد اسلامى و مانند آن آمده است تا خوانندگان در يك مطالعه اجمالى از مراجعه به كتاب هاى ديگر بى نياز گردند.
– كوشش شده، ترجمه ذيل آيات، روان، سليس، گويا و دقيق و در نوع خود جالب و رسا بوده باشد.
– به جاى پرداختن به بحث هاى كم حاصل، توجه مخصوصى به ريشه لغات و شأن نزول آيات كه هر دو در فهم دقيق معانى قرآن مؤثر هستند شده است.
– اشكالات، ايرادات و سؤالات مختلفى كه گاهى در پيرامون اصول و فروع اسلام مطرح مى گردد، به تناسب هر آيه طرح شده و پاسخ فشرده آن ذكرگرديده است، مانند: شبهه آكل و مأكول، معراج، تعدد زوجات، علت تفاوت ارث زن ومرد، تفاوت ديه زن و مرد، حروف مقطعه قرآن، نسخ احكام، جنگ ها و غزوات اسلامى، آزمايش هاى گوناگون الهى و ده ها مسأله ديگر به طورى كه هنگام مطالعه آيات، علامت استفهامى در ذهن خواننده عزيز باقى نماند.
– از اصطلاحات پيچيده علمى كه نتيجه آن اختصاص كتاب به صنف خاصى است در متن كتاب دورى و به هنگام ضرورت در پاورقى آمده تا براى دانشمندان و صاحب نظران نيز مفيد باشد.
بخشی از منابعی كه در نوشتن اين تفسير از آن استفاده شده است.
1 – تفسير مجمع البيان
2 – تفسير تبيان
3 – تفسير الميزان
4 – تفسير صافی
5 – تفسير نور الثقلين
6 – تفسير برهان
7 – تفسير روح المعانى
8 – تفسير المنار
9 – تفسير فى ظلال القرآن
10 – تفسير قرطبی
11 – اسباب النزول
12 – تفسير مراغی
13 – تفسير مفاتيح الغيب
14 – تفسير روح الجنان
15 – تفسير كشّاف
16 – الدر المنثور
